Medewerkers die zich ziek melden, moeten dat meestal doen door ’s ochtends met hun leidinggevende te telefoneren of zelfs te “videobellen”. Daarbij moet de manager opletten, want medische gegevens mag de organisatie niet verwerken, dat mag alleen de bedrijfsarts. Voor hij het weet zit de manager te beoordelen hoe ziek de medewerker is.

Wat mag de hij wel en niet vragen bij de ziekmelding?
De wet is duidelijk: de privacy van de werknemer staat voorop. De werkgever mag geen enkel medisch gegeven verwerken; óók geen “onschuldige” dingen als “koorts” of “gebroken enkel”, óók niet als de werknemer “spontaan” melding doet van zijn ziektebeeld. Vragen naar de aard of oorzaak van de ziekte mag de werkgever niet, dat mag alleen de bedrijfsarts / Arbodienst. Als hij dat toch doet, hoeft de werknemer die vraag niet te beantwoorden. En als er toch een antwoord komt, mag de manager dat niet noteren of opslaan. Hij mag wel vragen wanneer de medewerker denkt weer beter te zijn en of er iets geregeld moet worden op het werk door de uitval van de medewerker. Vragen naar de mogelijkheden en beperkingen van de medewerker mag hij ook niet, maar hij kan wel zaken faciliteren als de medewerker zelf aangeeft met wat hulp tóch te kunnen werken. Hierdoor leidt het ziekmeldingsgesprek dan uiteindelijk dus niet tot een officiële ziekmelding.

Welke gegevens mag de manager noteren bij de ziekmelding?

  • het telefoonnummer en (verpleeg)adres;
  • de vermoedelijke duur van het verzuim;
  • de lopende afspraken en werkzaamheden;
  • of de werknemer onder één van de vangnetbepalingen van de Ziektewet valt (maar niet onder welke vangnetbepaling hij/zij valt), omdat dan een uitkering bij UWV moet worden aangevraagd. Vangnetbepalingen zijn: zwangerschap, orgaandonatie, arbeidsongeschiktheidsverleden en ouderen die onder de no-riskpolis vallen;
  • of de ziekte verband houdt met een arbeidsongeval;
  • of er sprake is van een verkeersongeval waarbij een eventueel aansprakelijke derde betrokken is (regresmogelijkheid).

Verzuimprotocol
De meeste organisaties hebben een verzuimprotocol, maar dit mag niet in strijd zijn met de wet. Meestal is hierin geregeld dat de Arbodienst of bedrijfsarts contact opneemt met de zieke medewerker. Daaronder kan ook een huisbezoek vallen. Een verzuimprotocol volgen is prima, maar als manager zelf beoordelen of een werknemer ziek is mag nooit. De verplichting van de werknemer om zich ’s ochtend telefonisch bij de leidinggevende ziekt te melden is nuttig omdat de werkgever dan snel van alles kan regelen, maar het risico bestaat dat de manager wellicht (onbewust) gaat beoordelen of de werknemer er ziek klinkt of uitziet. Zo wordt het ziekmeldingsgesprek een keuringsgesprek en dat laatste is niet de bedoeling.

Ziek is ziek, en de werkgever heeft hierin geen enkele beoordelingsvrijheid. De ziekte duurt tot de werknemer terugkeert of de bedrijfsarts bepaalt dat de werknemer weer kan werken. Hierin kent de wet geen enkele ruimte voor de werkgever om een “eerste inschatting” te doen of om ziekmeldingen te weigeren. Alleen als de werknemer zelf vertelt dat er een andere reden is voor het ziekteverzuim, mag de werkgever de ziekmelding weigeren. Bijvoorbeeld als de werknemer aangeeft dat er onenigheid is op het werk, of dat een familielid ziek is waarvoor gezorgd moet worden. Want daar zijn andere oplossingen voor in het personeelsbeleid.

Er zijn werknemers die stellen dat zij zodanige lichamelijke klachten hebben, dat zij echt niet kunnen (video)bellen (zoals bij migraine) of dat “je privacy eraan gaat” of dat je misschien symptomen hebt waardoor de manager (onjuiste) medische conclusies zou kunnen trekken (blaasjes in het gezicht: zou dat nou apenpokken zijn?). Videobellen kan dan niet worden verplicht. Als de werkgever sancties oplegt als je de ziekmelding niet doet met videobellen zal zo’n sanctie bij de rechter geen stand houden. Als iemand ziek is en niet verder komt dan een telefoontje of een appje, dan is dat redelijk en geen rechter die dan een loonopschorting gerechtvaardigd zal vinden.

Mart Kievits
Medewerker Rechtswinkel Bernheze